دیسک کمر چیست؟
دیسکهای بین مهرهای ساختارهایی هستند که در ستون فقرات قرار دارند و نقش آنها جذب شوک و حرکت مهرهها به سمت جلو و عقب است. این دیسکها از دو قسمت اصلی تشکیل شدهاند: قسمت داخلی نرم و ژلاتینی به نام “نوکلئوس پولپوزوس” و قسمت خارجی سختتر به نام “آنولوس فیبروزوس”. در شرایطی که این دیسکها دچار آسیب شوند، میتوانند باعث فشار به اعصاب و ایجاد درد در ناحیه کمر، گردن یا سایر قسمتهای بدن شوند. مشکلات دیسک شامل پارگی دیسک (هرنی دیسک)، فشار دیسک بر اعصاب و التهاب میتواند به درد، بیحسی، ضعف عضلانی و محدودیت حرکت منجر شود.
دیسککتومی چیست؟
دیسککتومی نوعی عمل جراحی است که برای برداشتن بخشی از دیسک بینمهرهای که باعث فشار بر روی عصبهای ستون فقرات میشود، انجام میگیرد. این روش معمولاً برای درمان فتق دیسک یا دیسک لغزیده که موجب درد، ضعف یا بیحسی در پاها یا بازوها شده است، به کار میرود. هدف اصلی دیسککتومی کاهش فشار بر روی اعصاب و تسکین علائم بیمار است. این عمل ممکن است بهصورت باز یا با استفاده از روشهای کمتر تهاجمی مانند جراحی لاپاروسکوپیک انجام شود و زمان بهبودی بسته به نوع عمل و شرایط بیمار متفاوت است.
دیسککتومی از راه پوست چیست؟
دیسککتومی از راه پوست (Percutaneous Discectomy) یک روش جراحی کمتهاجمی است که برای برداشتن بخش آسیبدیده یا فتقکرده دیسک بینمهرهای انجام میشود. در این روش، جراح با استفاده از یک سوزن یا ابزارهای خاص، از طریق یک برش کوچک روی پوست به دیسک دسترسی پیدا میکند و بخش فشاری دیسک را که بر روی عصبها اثر میگذارد، خارج میکند. این تکنیک معمولاً تحت بیحسی موضعی انجام میشود و به دلیل عدم نیاز به برش بزرگ، باعث کاهش درد پس از عمل، مدت بستری کوتاهتر و زمان بهبودی سریعتر نسبت به جراحیهای سنتی میشود.
چه زمانی دیسککتومی انجام میشود؟
دیسککتومی معمولاً زمانی انجام میشود که مشکلات دیسک کمر یا گردن با درمانهای غیرجراحی مانند داروهای ضد درد، فیزیوتراپی، یا تزریق استروئید بهبود نیافتهاند و بیمار همچنان از درد شدید رنج میبرد. مهمترین دلایلی که ممکن است به جراحی دیسککتومی نیاز باشد عبارتند از:
- درد مزمن و شدید که به داروها پاسخ نمیدهد.
- ضعف عضلانی و مشکلات حرکتی به دلیل فشار دیسک بر اعصاب.
- بیحسی یا سوزش در دستها یا پاها که ناشی از فشردگی اعصاب است.
- از کار افتادگی دیسک که باعث ایجاد مشکلات جدی در عملکرد روزمره میشود.
انواع دیسککتومی
دیسککتومی به دو روش اصلی انجام میشود:
دیسککتومی باز
در این نوع جراحی، جراح با ایجاد یک برش بزرگ در ناحیه کمر یا گردن، به دیسک آسیبدیده دسترسی پیدا میکند. پس از برداشتن بخشی از دیسک یا کل آن، جراح ممکن است به جای دیسک برداشته شده، فضا را با مواد مصنوعی یا استخوانی پر کند. این روش بیشتر برای افرادی که نیاز به برداشتن قسمت بزرگی از دیسک دارند، استفاده میشود.
دیسککتومی میکروسکوپی
این روش جراحی با استفاده از میکروسکوپ انجام میشود و نیاز به برش کمتری دارد. جراح با استفاده از ابزارهای خاص و دوربینهای میکروسکوپی، بخش آسیبدیده دیسک را برداشته و به اعصاب فشرده شده دسترسی مییابد. این روش معمولاً با خطرات کمتر و دوره بهبودی سریعتری همراه است.
روند جراحی دیسککتومی
جراحی دیسککتومی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. جراح با ایجاد برش در ناحیه مورد نظر، به دیسک آسیبدیده دسترسی پیدا میکند. پس از برداشتن بخشی از دیسک یا کل آن، ممکن است فضایی برای کاهش فشار روی اعصاب ایجاد شود. در برخی موارد، جراح ممکن است از ابزارهایی برای تثبیت ستون فقرات استفاده کند.
مزایا دیسککتومی
- کاهش درد: هدف اصلی این جراحی کاهش درد شدید ناشی از فشار دیسک بر اعصاب است.
- افزایش حرکت: بسیاری از بیماران پس از عمل دیسککتومی بهبود قابل توجهی در حرکتپذیری ستون فقرات و کاهش محدودیتها احساس میکنند.
- دوره بهبودی کوتاهتر (در روش میکروسکوپی): روش میکروسکوپی معمولاً با دوره بهبودی کوتاهتری همراه است.
معایب دیسککتومی
- عوارض جراحی: مانند هر جراحی دیگری، دیسککتومی نیز ممکن است با عوارضی مانند عفونت، خونریزی، آسیب به اعصاب یا مشکلات در تثبیت ستون فقرات همراه باشد.
- احتمال برگشت مشکل: در برخی موارد، مشکلات دیسک ممکن است دوباره ایجاد شود و نیاز به جراحی مجدد پیدا شود.
- دوره بهبودی: اگرچه دوره بهبودی در روش میکروسکوپی کوتاهتر است، اما به طور کلی بیماران نیاز به استراحت و فیزیوتراپی برای بازگشت به فعالیتهای روزانه دارند.
مطالعه مقالات “اوزون تراپی” و “تنگی کانال نخاعی” می تواند برای شما مفید باشد.
بهبودی پس از دیسککتومی
بهبودی پس از جراحی دیسککتومی بسته به نوع جراحی و وضعیت جسمانی فرد میتواند متفاوت باشد. در روش میکروسکوپی، بیمار معمولاً بعد از چند روز قادر به بازگشت به فعالیتهای سبک خواهد بود، در حالی که در روش باز، دوره بهبودی طولانیتر است و بیمار ممکن است چند هفته یا حتی چند ماه به استراحت نیاز داشته باشد.
نکات مهم در بهبودی
- استراحت و مراقبت: بیماران باید به توصیههای پزشک برای استراحت و جلوگیری از فشار بیش از حد بر روی ناحیه جراحی توجه کنند.
- فیزیوتراپی: پس از جراحی، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات کمر و گردن و جلوگیری از بروز مشکلات جدید ضروری است.
- کنترل درد: استفاده از مسکنها و درمانهای تسکینی میتواند به کاهش درد کمک کند.
نتیجهگیری
دیسککتومی یک روش مؤثر برای درمان مشکلات دیسک کمر یا گردن است که در صورت عدم موفقیت درمانهای غیرجراحی، میتواند به کاهش درد و بهبود حرکت بیمار کمک کند. هرچند این جراحی مزایای زیادی دارد، اما همچنان با خطراتی همراه است که باید با مشورت پزشک متخصص، گزینه درمانی مناسب انتخاب شود. انتخاب روش جراحی، نوع دیسککتومی و دوره بهبودی باید تحت نظر پزشک متخصص و با توجه به وضعیت بیمار انجام گیرد.