دیسک کمر چیست؟
دیسکهای بین مهرهای، بخشهای نرم و ژلهای شکل هستند که به عنوان بالشتک بین مهرههای ستون فقرات عمل میکنند و از ضربات و فشارهایی که به ستون فقرات وارد میشود، جلوگیری میکنند. هنگامی که یکی از این دیسکها دچار آسیب شود، میتواند به صورت فتق یا بیرونزدگی دیسک کمر شناخته شود. این وضعیت میتواند باعث درد شدید، ضعف عضلانی، بیحسی و حتی اختلالات حرکتی شود.
جراحی بسته دیسک کمر چیست؟
جراحی بسته دیسک کمر(PLDD یا Percutaneous Laser Disc Decompression)، یا به عبارتی “مینیمالیاینویزیو”، یک روش کمتهاجمی است که برای رفع فشار از روی دیسک آسیبدیده بدون نیاز به برشهای بزرگ و جراحیهای باز انجام میشود. در این روش، پزشک از طریق یک سوزن یا ابزارهای بسیار کوچک به محل آسیبدیده دسترسی پیدا میکند و بدون نیاز به باز کردن کامل محل جراحی، درمان را انجام میدهد.
مزایای جراحی بسته دیسک کمر
- کمترین تهاجم به بافتها: به دلیل کوچک بودن برشها، آسیب به بافتهای اطراف و عضلات کاهش یافته و زمان بهبودی سریعتر است.
- کاهش دوره نقاهت: برخلاف جراحیهای باز که ممکن است نیاز به چندین هفته استراحت داشته باشند، جراحی بسته معمولاً نیاز به زمان کمتری برای بازگشت به فعالیتهای روزمره دارد.
- خطرات و عوارض کمتر: جراحیهای بسته عوارض کمتری همچون عفونت و خونریزی دارند و ریسک جراحی کاهش مییابد.
- بیمارستانی کمتر: بیماران معمولاً نیاز به بستری طولانیمدت در بیمارستان ندارند و پس از مدت کوتاهی میتوانند مرخص شوند.
- عدم نیاز به بیهوشی عمومی: در بسیاری از موارد این جراحیها تحت بیحسی موضعی انجام میشوند که خطرات مربوط به بیهوشی عمومی را کاهش میدهد.
انواع روشهای جراحی بسته دیسک کمر
- دیسککتومی پرکوتانئوس: در این روش، جراح از طریق یک برش کوچک و با کمک سوزنهای خاص، بخشی از دیسک آسیبدیده را خارج میکند تا فشار از روی عصبها برداشته شود.
- آبدرمانی: در این روش از جتهای آبی برای کاهش اندازه دیسک استفاده میشود. این فرآیند به کاهش فشار روی اعصاب کمک میکند.
- لیزر دیسکتومی: با استفاده از انرژی لیزر، بخشی از دیسک آسیبدیده تبخیر میشود و فشار روی عصبها کاهش مییابد.
- تزریق اوزون: اوزون به عنوان یک ماده ضدالتهابی به ناحیه آسیبدیده تزریق میشود و باعث کاهش التهاب و درد میگردد.
شرایط بیمار در طول درمان
شرایط بیمار در طول درمان جراحی بسته دیسک کمر به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله وضعیت جسمانی بیمار، شدت آسیب دیسک، نوع روش جراحی انتخاب شده، و توانایی بدن بیمار برای بهبود. در این بخش به جزئیات بیشتر در مورد شرایط بیمار در مراحل مختلف درمان میپردازیم:
مرحله قبل از جراحی
- آمادگیهای قبل از جراحی: پیش از انجام جراحی، بیمار باید برخی از آزمایشها و تصویربرداریهای پزشکی (مانند MRI یا سیتیاسکن) را انجام دهد تا پزشک اطلاعات دقیقی از وضعیت دیسک آسیبدیده و میزان فشار روی اعصاب به دست آورد.
- مشاوره با پزشک: بیمار در طول جلسات مشاوره با پزشک درباره روش جراحی، عوارض احتمالی، و مراقبتهای پس از جراحی آگاه میشود. در این مرحله، برخی محدودیتها و دستورات مربوط به رژیم غذایی یا داروها نیز ارائه میشود.
- مراقبتهای اولیه: ممکن است بیمار قبل از جراحی نیاز به استراحت یا استفاده از داروهای مسکن و ضد التهاب داشته باشد تا علائم تا حدی کاهش یابد.
مرحله حین جراحی
- بیحسی موضعی: در بسیاری از موارد جراحی بسته دیسک کمر تحت بیحسی موضعی انجام میشود. این بدان معناست که بیمار در طول جراحی بیدار است ولی درد را حس نمیکند. البته در برخی موارد ممکن است از آرامبخشها برای کاهش اضطراب بیمار استفاده شود.
- مدت زمان جراحی: این نوع جراحیها معمولاً کوتاه هستند و بین ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول میکشند، بسته به شدت و نوع مشکل دیسک.
- کمترین تهاجم: برخلاف جراحیهای باز، در جراحی بسته بیمار با حداقل تهاجم مواجه است، بنابراین استرس و آسیب به بدن کمتر است و عوارض مرتبط با بیهوشی عمومی نیز وجود ندارد.
مرحله بعد از جراحی
- ریکاوری کوتاهمدت: بیمار معمولاً پس از جراحی بسته دیسک کمر نیازی به بستری طولانیمدت در بیمارستان ندارد. بسیاری از بیماران میتوانند همان روز یا نهایتاً یک روز بعد از جراحی مرخص شوند.
- کنترل درد: بیمار پس از جراحی ممکن است احساس ناراحتی خفیفی داشته باشد که با داروهای مسکن کنترل میشود. درد ناشی از دیسک معمولاً به سرعت کاهش مییابد.
- بازگشت به فعالیتهای روزانه: بسته به شرایط بیمار و توصیههای پزشک، بیماران میتوانند ظرف چند روز به فعالیتهای سبک روزمره بازگردند. فعالیتهای سنگین و ورزشی باید به مدت چند هفته تا چند ماه به تعویق بیفتد.
- فیزیوتراپی و توانبخشی: پس از جراحی، بسیاری از بیماران تحت فیزیوتراپی قرار میگیرند تا عضلات اطراف ستون فقرات تقویت شده و عملکرد حرکتی بهبود یابد. این مرحله به افزایش انعطافپذیری و کاهش خطر بازگشت مشکل کمک میکند.
مرحله طولانیمدت بعد از جراحی
- پیشگیری از بازگشت درد: با توجه به نوع جراحی و شرایط بیمار، ممکن است پزشک توصیه کند که برخی عادات روزمره مانند نحوه نشستن، بلند کردن اجسام، و انجام ورزشهای خاص اصلاح شوند تا از بروز مجدد مشکل جلوگیری شود.
- مراقبتهای مستمر: بیمار باید تحت نظر پزشک خود باقی بماند تا وضعیت بهبودی کامل کنترل شود. معاینات دورهای برای اطمینان از عدم عود درد یا مشکلات دیگر بسیار مهم است.
- پیشرفت تدریجی در بهبود: بسیاری از بیماران گزارش میدهند که پس از جراحی بسته دیسک کمر، بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی و کاهش درد دارند. با این حال، بهبود کامل ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
محدودیتها و توصیهها برای بیماران
- اجتناب از خم شدن یا چرخش ناگهانی: تا زمانی که بهبودی کامل حاصل نشده، باید از حرکات ناگهانی و خم شدنهای شدید اجتناب کرد.
- عدم بلند کردن اجسام سنگین: بلند کردن وزنههای سنگین تا چند ماه پس از جراحی میتواند فشار زیادی به ستون فقرات وارد کند و روند بهبودی را مختل کند.
- ورزشهای تقویتی و کششی: پس از مدتی، پزشک یا فیزیوتراپیست میتواند ورزشهای کششی و تقویتی خاصی را توصیه کند که به تقویت عضلات اطراف دیسکها کمک میکند.
چه کسانی کاندید جراحی بسته دیسک کمر هستند؟
جراحی بسته دیسک کمر برای کسانی مناسب است که به دلایلی مانند بیرونزدگی دیسک یا فتق دیسک دچار درد شدید هستند و درمانهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و داروهای مسکن نتوانستهاند مشکل آنها را برطرف کنند. به طور کلی این روش برای بیمارانی توصیه میشود که شرایط زیر را دارند:
- درد مزمن، شدید و مستمر در ناحیه کمر یا پا که به درمانهای غیرجراحی پاسخ نمیدهد.
- ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره به دلیل درد یا ضعف عضلانی.
- وجود فشار روی عصبهای ستون فقرات که به طور مستقیم باعث درد یا بیحسی میشود.
مراقبتهای بعد از جراحی بسته دیسک کمر
بعد از انجام جراحی بسته دیسک کمر، مراقبتهای ویژهای نیاز است تا بیمار به بهترین شکل بهبود یابد. برخی از این مراقبتها عبارتند از:
- استراحت نسبی: بیماران باید برای چند روز تا چند هفته استراحت نسبی داشته باشند و از انجام فعالیتهای سنگین خودداری کنند.
- فیزیوتراپی: برای تقویت عضلات اطراف ستون فقرات و بهبود عملکرد جسمانی، پزشک ممکن است جلسات فیزیوتراپی را توصیه کند.
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین: تا زمانی که پزشک اجازه ندهد، بلند کردن اجسام سنگین میتواند باعث بازگشت درد و آسیب به دیسک شود.
- داروهای ضد درد و ضد التهاب: برای کنترل درد و التهاب بعد از جراحی، پزشک ممکن است داروهای مخصوصی تجویز کند.
عوارض احتمالی جراحی بسته دیسک کمر
اگرچه جراحی بسته دیسک کمر یک روش کمتهاجمی است، اما همانند هر جراحی دیگری ممکن است با عوارضی همراه باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:
- عفونت در محل جراحی
- آسیب به عصبهای اطراف
- بازگشت درد یا فتق دیسک
- واکنشهای آلرژیک به مواد تزریقی یا داروها
جمع بندی
جراحی بسته دیسک کمر یک گزینه موثر و کمتهاجمی برای درمان دیسکهای آسیبدیده ستون فقرات است. این روش با کاهش درد و بازگشت سریعتر به زندگی روزمره برای بسیاری از بیماران جذابیت دارد. اگرچه عوارضی نیز ممکن است وجود داشته باشد، اما با انتخاب پزشک متخصص و رعایت مراقبتهای بعد از جراحی، خطرات به حداقل میرسد و نتایج بهتری حاصل خواهد شد.