PRP چیست؟
پلاسمای غنی از پلاکت (Platelet Rich Plasma) یک نوع درمان بیولوژیک است که از خون خود بیمار برای تقویت فرآیندهای بهبود بدن استفاده میکند. پلاکتها که بخش مهمی از خون هستند، حاوی پروتئینها و فاکتورهای رشد خاصی هستند که در تسریع فرآیند ترمیم بافتها نقش دارند. در روش PRP، نمونهای از خون بیمار گرفته میشود، سپس با استفاده از سانتریفیوژ، پلاکتهای آن متمرکز شده و به محل آسیب دیده تزریق میگردد.
کاربرد PRP در درمان زانو
روش PRP برای درمان طیف وسیعی از مشکلات زانو به کار میرود، از جمله:
- آرتروز زانو
آرتروز زانو از جمله مشکلات شایع زانو است که با تحلیل غضروف و ایجاد درد و خشکی مفصل همراه است. تزریق PRP به زانو میتواند با تحریک بازسازی بافت غضروف و کاهش التهاب، به کاهش درد و بهبود حرکت کمک کند.
- پارگی مینیسک
مینیسکها دو قطعه غضروفی هستند که به جذب شوک و تسهیل حرکت در مفصل زانو کمک میکنند. در صورتی که این غضروفها پاره شوند، ممکن است PRP به ترمیم سریعتر آنها کمک کند و نیاز به جراحی را کاهش دهد.
- التهاب تاندونها
التهاب تاندونها از مشکلات رایج ورزشکاران است که میتواند باعث درد شدید و محدودیت حرکتی شود. PRP میتواند با کاهش التهاب و تسریع فرآیند بهبود، درمان مؤثری برای این نوع آسیبها باشد.
مزایای PRP زانو
طبیعی و بیخطر بودن
از آنجایی که PRP از خون خود بیمار تهیه میشود، احتمال عفونت یا پسزدگی وجود ندارد. این روش به عنوان درمانی طبیعی و کمخطر شناخته شده است.

کاهش درد و التهاب
یکی از مزایای اصلی PRP کاهش درد و التهاب در محل آسیب دیده است. پلاکتها با آزادسازی فاکتورهای رشد به کاهش التهاب و تسریع بهبود بافتهای آسیبدیده کمک میکنند.
بهبود حرکت و عملکرد زانو
بیماران بعد از دریافت PRP معمولاً بهبود قابل توجهی در حرکت و عملکرد زانو خود مشاهده میکنند، به خصوص در افرادی که از آرتروز یا آسیبهای مزمن زانو رنج میبرند.
جلوگیری از نیاز به جراحی
در برخی موارد، تزریق PRP میتواند از نیاز به جراحی زانو جلوگیری کند. به عنوان مثال، در مواردی که پارگیهای کوچک در مینیسک یا تاندونها وجود دارد، PRP ممکن است به ترمیم بافتها کمک کرده و از جراحی غیرضروری جلوگیری کند.

فرآیند درمان PRP زانو
- گرفتن نمونه خون
در ابتدا مقداری از خون بیمار از طریق وریدی گرفته میشود.
- جداسازی پلاکتها
خون در دستگاه سانتریفیوژ قرار میگیرد تا اجزای مختلف آن از جمله پلاکتها جدا شوند. پلاسمای غنی از پلاکت، بخش متمرکز خون است که برای تزریق آماده میشود.
- تزریق به زانو
پلاسمای غنی از پلاکت به ناحیه آسیبدیده زانو تزریق میشود. این تزریق معمولاً با استفاده از هدایت اولتراسوند انجام میشود تا دقت تزریق به حداکثر برسد.
- بهبودی و مراقبتهای پس از درمان
پس از تزریق، ممکن است بیمار نیاز به استراحت کوتاه مدت داشته باشد و پس از آن میتواند به تدریج به فعالیتهای روزمره بازگردد. نتایج درمان معمولاً طی چند هفته تا چند ماه آشکار میشود.
موارد کاربردی و محدودیتهای PRP زانو
PRP برای افراد مختلفی از جمله ورزشکاران حرفهای و افراد مسن که از دردهای مزمن زانو رنج میبرند مناسب است. با این حال، این روش برای همه بیماران مناسب نیست. افرادی که مشکلات خونی خاصی دارند یا داروهای خاصی مصرف میکنند، ممکن است نتوانند از این درمان بهرهمند شوند. مشاوره با پزشک متخصص قبل از شروع درمان ضروری است.

آمادگی لازم قبل از تزریق پی آر پی زانو
برای دستیابی به بهترین نتیجه از تزریق پیآرپی (PRP) زانو، نیاز به آمادهسازیهای خاصی وجود دارد. این آمادهسازیها به بهبود فرآیند درمان و کاهش خطر عوارض کمک میکنند. موارد زیر از جمله مهمترین نکات قبل از انجام تزریق PRP زانو هستند:
1. مشاوره با پزشک متخصص
قبل از شروع درمان، مشاوره با پزشک ضروری است تا مطمئن شوید این روش برای شرایط شما مناسب است. پزشک سوالاتی درباره سوابق پزشکی، داروهای مصرفی و وضعیت کلی سلامت شما مطرح میکند تا از عدم وجود مشکلاتی که ممکن است با این درمان تداخل داشته باشند، اطمینان حاصل کند.
2. قطع مصرف داروهای ضد التهابی
از چند روز قبل از تزریق، لازم است مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا آسپرین را متوقف کنید. این داروها ممکن است تأثیر پلاکتها و فرآیند بهبودی را کاهش دهند. بهتر است حداقل ۵ تا ۷ روز قبل از تزریق از مصرف این داروها خودداری کنید.
3. اجتناب از الکل و سیگار
الکل و سیگار میتوانند بر فرآیند ترمیم طبیعی بدن اثر منفی بگذارند و توانایی بدن در بهبود آسیبها را کاهش دهند. بهتر است چند روز قبل از تزریق از مصرف الکل خودداری کنید و سیگار را نیز کاهش دهید یا به طور کامل کنار بگذارید.
4. مصرف مایعات و تغذیه مناسب
شب قبل و روز تزریق، به اندازه کافی آب بنوشید تا بدن شما به خوبی هیدراته باشد. همچنین یک وعده غذایی سبک و سالم قبل از تزریق مصرف کنید تا انرژی کافی برای بدن تامین شود.
5. توقف مصرف برخی داروهای رقیقکننده خون
در صورتی که داروهای رقیقکننده خون مصرف میکنید، ممکن است پزشک شما توصیه کند که مصرف آنها را چند روز قبل از تزریق متوقف کنید. این داروها میتوانند بر پلاکتها و فرآیند انعقاد خون تأثیر بگذارند.
6. پوشیدن لباس راحت
در روز تزریق، لباسهای راحت و گشاد بپوشید تا به راحتی به محل تزریق دسترسی داشته باشید و بتوانید بدون مشکل حرکت کنید. همچنین، پس از تزریق ممکن است کمی درد یا ناراحتی در ناحیه زانو احساس شود، بنابراین بهتر است آمادگی لازم را برای استراحت داشته باشید.
7. مشورت در مورد حساسیتها
در صورتی که به مواد خاصی حساسیت دارید یا سابقه آلرژی دارید، حتماً این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری شود.
8. آگاهی از مراقبتهای پس از تزریق
قبل از تزریق، از پزشک خود در مورد مراقبتهای لازم پس از درمان پرسوجو کنید. ممکن است نیاز به استراحت، محدود کردن فعالیتهای فیزیکی، و استفاده از یخ یا داروهای مسکن برای کنترل درد و التهاب داشته باشید.
با رعایت این موارد، میتوانید خود را برای یک تجربه موفقیتآمیز از تزریق PRP زانو آماده کنید و به بهبود سریعتر و کاهش درد کمک کنید.
نحوه عمل پی آر پی زانو چگونه است؟
نحوه انجام درمان پیآرپی (PRP) زانو شامل چندین مرحله ساده و دقیق است که به کمک تجهیزات پزشکی انجام میشود. در ادامه مراحل اصلی تزریق PRP زانو شرح داده میشود:
1. گرفتن نمونه خون
در اولین مرحله، پزشک یا تکنسین مقداری خون از ورید شما میگیرد. مقدار خون مورد نیاز بسته به نوع درمان ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً بین 20 تا 60 میلیلیتر است.
2. سانتریفیوژ خون
پس از گرفتن نمونه خون، آن را در دستگاهی به نام سانتریفیوژ قرار میدهند. این دستگاه با چرخاندن سریع خون، پلاکتها را از دیگر اجزای خون (مثل گلبولهای قرمز و سفید) جدا میکند. فرآیند سانتریفیوژ معمولاً حدود 10 تا 15 دقیقه طول میکشد.

3. جداسازی پلاکتهای غنی
پس از پایان سانتریفیوژ، پلاسمای غنی از پلاکت جدا میشود. این پلاسما حاوی مقدار زیادی پلاکت و فاکتورهای رشد است که به طور طبیعی توانایی ترمیم بافتها و کاهش التهاب را دارند.
4. آمادهسازی برای تزریق
در این مرحله، پزشک ناحیه آسیبدیده زانو را بررسی و آماده میکند. ابتدا محل تزریق با مواد ضدعفونی تمیز میشود تا از هرگونه عفونت جلوگیری شود. در برخی موارد، از هدایت اولتراسوند استفاده میشود تا محل دقیق تزریق مشخص شود و اطمینان حاصل شود که PRP دقیقاً به محل آسیبدیده وارد میشود.
5. تزریق PRP به زانو
پس از آمادهسازی، PRP به محل آسیبدیده زانو تزریق میشود. بسته به نوع مشکل زانو (مانند آرتروز، پارگی مینیسک یا التهاب تاندونها)، تزریق ممکن است در نواحی خاصی از زانو انجام شود. فرآیند تزریق معمولاً چند دقیقه طول میکشد و ممکن است کمی ناراحتی یا فشار در محل تزریق احساس کنید.
6. مراقبتهای پس از تزریق
پس از تزریق، ممکن است پزشک توصیه کند که برای مدتی استراحت کنید و از فعالیتهای سنگین اجتناب کنید. معمولاً توصیه میشود در چند روز اول پس از تزریق از داروهای ضد التهابی استفاده نکنید، زیرا این داروها ممکن است عملکرد پلاکتها را تحت تأثیر قرار دهند. ممکن است پزشک برای کاهش التهاب و درد، یخگذاری یا داروهای مسکن خفیف تجویز کند.
7. نتایج و پیگیری
نتایج تزریق PRP معمولاً به تدریج طی چند هفته تا چند ماه ظاهر میشود. برخی از بیماران بهبودی چشمگیری در کاهش درد و بهبود حرکت زانو تجربه میکنند. با توجه به وضعیت بیمار، ممکن است نیاز به چندین جلسه تزریق باشد تا بهترین نتایج حاصل شود.
نکات مهم درباره عمل PRP زانو
- PRP یک فرآیند طبیعی است و از مواد خود بدن بیمار استفاده میشود، بنابراین خطر عفونت یا پسزدگی بسیار کم است.
- این روش بیشتر برای بیماران مبتلا به مشکلات مزمن یا آسیبدیدگیهای زانو که به روشهای درمانی معمول پاسخ ندادهاند، توصیه میشود.
مراقبتهای بعد از PRP زانو
مراقبتهای پس از تزریق PRP زانو بسیار مهم هستند تا به بهبود سریعتر و موثرتر کمک کنند و از بروز عوارض جلوگیری شود. این مراقبتها شامل استراحت، محدود کردن فعالیتها، و دنبال کردن توصیههای پزشکی است. در ادامه به مهمترین مراقبتهای پس از PRP زانو اشاره میشود:
1. استراحت کافی
بلافاصله پس از تزریق، باید زانو را استراحت دهید. به مدت 24 تا 48 ساعت از فعالیتهای سنگین و فشار به زانو خودداری کنید. استراحت به بدن اجازه میدهد که فرآیند ترمیم را بدون فشار اضافی آغاز کند.
2. اجتناب از داروهای ضد التهابی
پس از تزریق PRP، از مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین) خودداری کنید. این داروها میتوانند اثرات مثبت پلاکتها را کاهش دهند و روند بهبودی را کند کنند. در صورت نیاز، پزشک ممکن است داروهای دیگری مانند استامینوفن برای کاهش درد توصیه کند.
3. کمپرس یخ
در صورت تجربه درد یا تورم خفیف در محل تزریق، میتوانید از کمپرس یخ استفاده کنید. یخ را به مدت 15 تا 20 دقیقه روی زانو قرار دهید و این کار را هر چند ساعت تکرار کنید. استفاده از یخ کمک میکند تا التهاب و درد کاهش یابد.
4. محدود کردن فعالیتهای بدنی
از فعالیتهای شدید فیزیکی و ورزشی که به زانو فشار میآورد، برای چند هفته خودداری کنید. ورزشهای سنگین، دویدن یا وزنهبرداری میتوانند به زانو فشار وارد کنند و روند بهبودی را مختل کنند. پزشک معمولاً به شما میگوید که چه زمانی میتوانید فعالیتهای فیزیکی را از سر بگیرید.
5. استفاده از زانوبند یا بریس (در صورت نیاز)
پزشک ممکن است برای تثبیت زانو پس از تزریق PRP، استفاده از زانوبند یا بریس را توصیه کند. این ابزارها به محافظت از زانو در برابر حرکتهای غیرضروری کمک میکنند و از بروز آسیبهای بیشتر جلوگیری میکنند.
6. فیزیوتراپی (در صورت توصیه پزشک)
در برخی موارد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که بعد از مدتی فیزیوتراپی را شروع کنید. فیزیوتراپی میتواند به تقویت عضلات اطراف زانو، بهبود دامنه حرکتی و تسریع روند بهبودی کمک کند.
7. پیگیری با پزشک
پس از تزریق PRP، معمولاً چند جلسه پیگیری با پزشک انجام میشود تا نتایج درمان ارزیابی شود و در صورت نیاز درمانهای مکمل یا تزریقات اضافی صورت گیرد. در این جلسات، پزشک میزان پیشرفت بهبودی و نیاز به مراقبتهای بیشتر را بررسی میکند.
8. اجتناب از مصرف الکل و سیگار
سیگار و الکل میتوانند فرآیند بهبود را مختل کنند. بهتر است تا چند هفته پس از تزریق از مصرف این موارد خودداری کنید تا بدن بهترین شرایط را برای ترمیم داشته باشد.
9. مدیریت درد
درد و ناراحتی خفیف پس از تزریق PRP طبیعی است. از داروهای مسکن بدون خاصیت ضدالتهابی (مانند استامینوفن) برای کنترل درد استفاده کنید. در صورتی که درد شدید یا غیرطبیعی بود، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
10. صبر و پیگیری نتایج
بهبودی پس از تزریق PRP به تدریج و طی چند هفته تا چند ماه صورت میگیرد. نتایج فوری ممکن است مشاهده نشود و برخی بیماران برای رسیدن به بهترین نتایج نیاز به چندین جلسه تزریق داشته باشند. صبور باشید و پیگیریهای منظم با پزشک را انجام دهید.
سوالات متداول درباره PRP زانو
در ادامه برخی از پرتکرارترین سوالات درباره پی ار پی زانو را مورد بررسی قرار می دهیم.
آیا تزریق پی آر پی در زانو خطرناک است؟
تزریق پیآرپی در زانو بهطور کلی بیخطر است، زیرا از خون خود بیمار استفاده میشود. با این حال، ممکن است عوارضی مانند درد موقت، تورم یا عفونت در محل تزریق رخ دهد، اما این عوارض نادر هستند.
عوارض پی آر پی زانو چیست؟
عوارض تزریق پیآرپی (PRP) زانو معمولاً خفیف و نادر هستند، اما ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درد و تورم موقت در محل تزریق
- کبودی یا قرمزی در ناحیه زانو
- عفونت (نادر)
- واکنش آلرژیک (خیلی نادر، چون از خون خود بیمار استفاده میشود)
- خشکی یا سفتی موقت زانو
این عوارض اغلب خفیف هستند و طی چند روز بهبود مییابند.
هزینه پی آر پی زانو چقدر است؟
هزینه تزریق پیآرپی (PRP) زانو بسته به محل درمان، تخصص پزشک، و تعداد جلسات مورد نیاز متفاوت است. معمولاً هزینه هر جلسه PRP زانو بین ۳ تا ۱۰ میلیون تومان در ایران و بین ۵۰۰ تا ۲,۰۰۰ دلار در کشورهای دیگر متغیر است. همچنین بیمهها معمولاً این درمان را پوشش نمیدهند چون یک روش تجربی و غیرجراحی محسوب میشود.
ماندگاری پی آر پی زانو چقدر است؟
ماندگاری نتایج تزریق پیآرپی (PRP) زانو به عوامل مختلفی مانند شدت آسیب، وضعیت سلامتی فرد و تعداد جلسات تزریق بستگی دارد. بهطور کلی، اثرات PRP میتوانند از ۶ ماه تا ۱۸ ماه دوام داشته باشند. در برخی موارد، بیماران برای حفظ نتایج بهتر ممکن است به چندین جلسه تزریق نیاز داشته باشند.
آیا تزریق پی آر پی برای زانو درد دارد؟
تزریق پیآرپی (PRP) به زانو ممکن است همراه با کمی درد یا ناراحتی باشد، اما این درد معمولاً خفیف و موقتی است. برخی افراد هنگام تزریق احساس فشار یا سوزش میکنند، که میتواند به علت ورود سوزن یا تزریق پلاسما باشد. معمولاً این ناراحتی پس از تزریق در طی چند روز کاهش مییابد.
آیا تزریق پی آر پی برای زانو یک درمان دائمی است؟
تزریق پیآرپی (PRP) برای زانو معمولاً یک درمان دائمی نیست. اثرات این درمان میتواند بین ۶ ماه تا ۱۸ ماه دوام داشته باشد، اما ممکن است نیاز به جلسات تکراری داشته باشید تا نتایج بهتری حفظ شود. پیآرپی به بهبود و کاهش درد کمک میکند، اما برای برخی بیماران ممکن است نیاز به درمانهای اضافی یا ادامه مراقبتهای دیگر باشد.
آیا پی آر پی میتواند جایگزین جراحی زانو باشد؟
پیآرپی (PRP) ممکن است به عنوان یک درمان غیرجراحی و تکمیلی برای مشکلات زانو مؤثر باشد، اما معمولاً نمیتواند بهطور کامل جایگزین جراحی زانو شود. PRP میتواند به کاهش درد، بهبود عملکرد و تسریع ترمیم بافتها کمک کند، اما در مواردی که آسیبهای شدید مانند پارگیهای بزرگ مینیسک یا آسیبهای جدی غضروف وجود دارد، جراحی ممکن است هنوز نیاز باشد. تصمیم در مورد درمان مناسب باید بر اساس ارزیابی پزشک متخصص و وضعیت خاص بیمار گرفته شود.
دوره نقاهت پس از تزریق چقدر است؟
دوره نقاهت پس از تزریق پیآرپی (PRP) زانو معمولاً کوتاه است. اکثر بیماران میتوانند فعالیتهای معمولی خود را ظرف چند روز از سر بگیرند. در عین حال، ممکن است نیاز به استراحت و محدود کردن فعالیتهای فیزیکی شدید به مدت 1 تا 2 هفته داشته باشید تا از بروز درد یا تورم بیشتر جلوگیری شود. پزشک شما دستورالعملهای خاصی برای دوره نقاهت و فعالیتهای مجاز پس از تزریق ارائه خواهد داد.
سخن آخر
درمان با PRP زانو یک روش موثر و نوین برای بهبود دردها و آسیبهای زانو است. این روش طبیعی با استفاده از پلاکتهای خود بیمار میتواند به بهبود عملکرد مفصل زانو، کاهش درد و التهاب، و حتی جلوگیری از نیاز به جراحی کمک کند. اگر از مشکلات زانو رنج میبرید، مشاوره با پزشک متخصص و بررسی گزینههای درمانی از جمله PRP میتواند گامی مهم در بهبود کیفیت زندگی شما باشد.