اهداف کلینیک درد

اهداف اصلی کلینیک‌های درد عبارتند از:

• کاهش درد: تسکین دردهای مزمن و حاد.
• بهبود کیفیت زندگی: کمک به بیماران برای بازگشت به فعالیت‌های روزمره.
• پشتیبانی روانی: ارائه مشاوره و روان‌درمانی برای مقابله با اثرات روانی درد.
• پیشگیری از درد: ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از بروز مجدد درد.

پزشک متخصص درد کیست؟

پزشک فوق تخصص درد، پزشکی است که دوره‌های تخصصی اضافی را در زمینه مدیریت درد گذرانده و توانایی تشخیص و درمان دردهای پیچیده و مزمن را دارد. این پزشکان با استفاده از روش‌های مختلف از جمله دارودرمانی، تزریقات تخصصی و روش‌های جراحی بسته به بیماران کمک می‌کنند.

چرا باید به متخصص درد مراجعه کنیم؟

دردهای مزمن می‌توانند به شدت زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهند و مانع انجام فعالیت‌های عادی شوند. مراجعه به کلینیک درد می‌تواند به کاهش این دردها و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. از جمله دلایلی که باید به کلینیک درد مراجعه کرد شامل موارد زیر است:

• تشخیص دقیق: شناسایی دقیق منبع درد
• درمان‌های متنوع: ارائه روش‌های مختلف درمانی برای کاهش درد
• پشتیبانی روانی: کمک به مقابله با جنبه‌های روانی درد

تحصیلات متخصص درد

متخصص درد باید مسیر تحصیلی و آموزشی دقیقی را طی کند تا بتواند مهارت‌ها و دانش لازم برای مدیریت و درمان دردهای حاد و مزمن را به دست آورد. در زیر مراحل تحصیلی و تخصصی که یک متخصص درد طی می‌کند توضیح داده شده است:

1. تحصیلات پزشکی عمومی: متخصص درد ابتدا باید مدرک پزشکی عمومی (دکترای پزشکی یا دکترای حرفه‌ای پزشکی) را دریافت کند. این مرحله حدود 6 تا 7 سال طول می‌کشد و شامل آموزش پایه در علوم پزشکی و بالینی است.

2. تخصص در رشته‌های مرتبط

   پس از اتمام پزشکی عمومی، پزشک باید وارد دوره تخصص شود. متخصص درد معمولاً در یکی از رشته‌های زیر تخصص می‌گیرد:

   • بیهوشی: بسیاری از متخصصان درد از این رشته وارد حوزه مدیریت درد می‌شوند زیرا دانش عمیقی در زمینه داروهای بی‌حس‌کننده و عملکرد سیستم عصبی دارند.
   • نورولوژی: این تخصص پزشکان را با بیماری‌های عصبی و مکانیزم‌های درد آشنا می‌کند.
   • طب فیزیکی و توانبخشی: این رشته روی بازگرداندن عملکرد بدن و کاهش درد تمرکز دارد.
   • ارتوپدی یا روماتولوژی: در برخی موارد متخصصان درد از این رشته‌ها نیز وارد حوزه مدیریت درد می‌شوند.

   این دوره تخصصی معمولاً بین 4 تا 5 سال به طول می‌انجامد.

3. فلوشیپ یا فوق تخصص درد

   پس از اتمام دوره تخصص، پزشکانی که علاقه‌مند به مدیریت و درمان درد هستند، دوره فلوشیپ یا فوق تخصص درد را می‌گذرانند. این دوره معمولاً 1 تا 2 سال است و به پزشک اجازه می‌دهد تا:

   • دانش خود را در زمینه مکانیسم‌های درد و روش‌های درمانی مدرن گسترش دهد.
   • مهارت‌های عملی برای انجام روش‌های پیشرفته مانند بلوک عصبی، رادیوفرکوئنسی، اوزون‌تراپی و تزریق دیسکوژل را به دست آورد.

مهارت‌ها و دانش ضروری متخصص درد

• آناتومی و فیزیولوژی بدن: شناخت دقیق از سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی.
• فارماکولوژی درد: دانش درباره داروهای مسکن، ضدالتهاب و بی‌حس‌کننده.
• روش‌های غیرجراحی: تسلط به تکنیک‌های مدرن مانند اوزون‌تراپی و بلوک عصبی.
• روانشناسی درد: درک ارتباط بین درد جسمی و روانی.

چه بیماری هایی در کلینیک درد توسط متخصص درد درمان می شود؟

در کلینیک‌های درد، انواع مختلفی از بیماری‌ها و مشکلات مربوط به دردهای مزمن و حاد درمان می‌شود. در ادامه لیستی کامل از بیماری‌هایی که در این کلینیک‌ها درمان می‌شود، آمده است:

1. دردهای اسکلتی و عضلانی

• آرتروز (Osteoarthritis)
• فیبرومیالژیا (Fibromyalgia)
• سندرم درد میوفاشیال (Myofascial Pain Syndrome)
• اسپاسم عضلانی (Muscle Spasms)
• تاندونیت (Tendinitis)
• التهاب بورس (Bursitis)

2. دردهای ستون فقرات

• فتق دیسک کمر و گردن (Herniated Disc)
• تنگی کانال نخاعی (Spinal Stenosis)
• اسکولیوز (Scoliosis)
• درد سیاتیک (Sciatica)
• شکستگی‌های فشاری مهره‌ها (Vertebral Compression Fractures)
• لغزش مهره‌ای (Spondylolisthesis)
• التهاب مفاصل فاست (Facet Joint Arthritis)

3. دردهای نوروپاتیک (عصبی)

• نوروپاتی محیطی (Peripheral Neuropathy)
• درد نوروپاتیک ناشی از دیابت (Diabetic Neuropathy)
• سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS)
• نورالژی سه قلو (Trigeminal Neuralgia)
• درد ناشی از عصب سیاتیک (Sciatica Pain)
• نورالژی پس از زونا (Postherpetic Neuralgia)

4. دردهای سر و صورت

• میگرن (Migraine)
• سردردهای تنشی (Tension Headaches)
• سردرد خوشه‌ای (Cluster Headaches)
• دردهای فکی و مفصل فکی-گیجگاهی (TMJ Disorders)

5. دردهای پس از عمل جراحی

• درد پس از جراحی ستون فقرات (Failed Back Surgery Syndrome – FBSS)
• درد پس از تعویض مفاصل (Post-Joint Replacement Pain)
• درد ناشی از جراحی قلب (Post-Sternotomy Pain)

6. دردهای ناشی از سرطان

• دردهای مزمن ناشی از تومورهای سرطانی
• دردهای ناشی از درمان‌های سرطان (شیمی‌درمانی، رادیوتراپی)

7. دردهای مزمن شکمی و لگنی

• سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
• اندومتریوز (Endometriosis)
• التهاب مثانه بینابینی (Interstitial Cystitis)
• درد لگنی مزمن (Chronic Pelvic Pain)
• درد ناشی از التهاب آپاندیس (Appendicitis Pain)

8. سایر مشکلات مرتبط با درد مزمن

• درد ناشی از سندرم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome)
• سندرم درد مزمن (Chronic Pain Syndrome)
• دردهای ناشی از آسیب‌های ورزشی
• دردهای ناشی از شکستگی‌ها و ترمیم نادرست آنها
• دردهای زایمان و پس از زایمان

9. درمان دردهای روانی و جسمی

• سندرم خستگی مزمن (Chronic Fatigue Syndrome)
• دردهای ناشی از اضطراب و افسردگی
• اختلالات مرتبط با درد روان‌تنی (Psychosomatic Pain Disorders)

کلینیک درد دکتر سمیعی علاوه بر تشخیص دقیق بیماری‌ها و مشکلات فوق، از روش‌های متعددی مانند تزریق‌های موضعی، دارو درمانی، فیزیوتراپی، درمان‌های رفتاری و روان‌درمانی، تحریک عصبی و جراحی‌های کم تهاجمی استفاده می‌کند تا بتواند به بهترین نحو به بیماران کمک کنند. در ادامه درباره این روشها بیشتر توضیح خواهیم داد.

روشهای درمانی مورد استفاده توسط متخصص درد

متخصص  درد، روش‌های درمانی متنوعی برای مدیریت و کاهش درد استفاده می کند. این روش‌ها می‌توانند بر اساس نوع درد (حاد یا مزمن)، علت آن (عصبی، عضلانی، اسکلتی و غیره) و وضعیت بیمار متغیر باشند. در زیر لیست کامل از روش‌های درمانی که در این کلینیک‌ها استفاده می‌شود، آمده است:

1. درمان‌های دارویی

• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): ایبوپروفن، ناپروکسن
• مسکن‌های اپیوئیدی: مورفین، اکسی‌کدون، فنتانیل
• داروهای ضد افسردگی: آمی‌تریپتیلین، دولوکستین، نورتیپتیلین
• داروهای ضد تشنج: گاباپنتین، پرگابالین (Lyrica)
• داروهای شل‌کننده عضلانی: متوکاربامول، سیکلوبنزاپرین
• کورتیکواستروئیدها: پردنیزون، دگزامتازون (برای کاهش التهاب)
• داروهای موضعی: کرم‌های لیدوکائین، کپسایسین

2. تزریقات درمانی

• تزریق اپیدورال (Epidural Injection): تزریق استروئید به فضای اپیدورال در اطراف نخاع برای کاهش التهاب و فشار روی عصب‌ها. معمولاً برای فتق دیسک و تنگی کانال نخاعی استفاده می‌شود.
• تزریق فاست (Facet Joint Injection): تزریق به مفاصل فاست در ستون فقرات برای کاهش التهاب و دردهای ناشی از ساییدگی یا آرتروز این مفاصل.
• تزریق مفاصل ساکروایلیاک (Sacroiliac Joint Injection): تزریق استروئید به مفاصل ساکروایلیاک که لگن را به ستون فقرات متصل می‌کنند. برای کاهش درد در ناحیه کمر و لگن، به‌ویژه در افرادی که التهاب این مفاصل را دارند.
• تزریق بلوک عصبی (Nerve Block Injection): تزریق بی‌حسی موضعی یا استروئید به عصب‌های خاص برای جلوگیری از ارسال سیگنال‌های درد به مغز. این روش برای کنترل دردهای عصبی مانند سیاتیک استفاده می‌شود.
• تزریق استروئیدها (Steroid Injection): تزریق کورتیکواستروئیدها به ناحیه‌های ملتهب برای کاهش التهاب و درد. معمولاً در مشکلاتی مانند آرتروز و التهاب مفاصل استفاده می‌شود.
• تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت): تزریق پلاسمای خون خود بیمار که دارای فاکتورهای رشد است، به منظور تسریع بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده و کاهش درد. برای مشکلات عضلانی-اسکلتی و آسیب‌های ورزشی مفید است.[تزریق PRP زانو]
• تزریق پرولو‌تراپی (Prolotherapy): تزریق محلولی تحریک‌کننده (معمولاً قند یا مواد دیگر) به محل آسیب به منظور تحریک روند بازسازی و تقویت بافت‌های آسیب‌دیده. برای دردهای مزمن مفصلی و عضلانی کاربرد دارد.

3. روش‌های کم تهاجمی

• رادیوفرکوئنسی (RF) یا فرسایش عصبی با امواج رادیویی: استفاده از امواج رادیویی برای تخریب و غیرفعال کردن عصب‌های مسئول انتقال درد. معمولاً برای دردهای مزمن مانند دردهای مهره‌ای یا عصبی به کار می‌رود. [RF ستون فقرات]
• دیسککتومی کم تهاجمی (Minimally Invasive Discectomy): برداشتن بخش‌هایی از دیسک فتق کرده با استفاده از ابزارهای کم‌تهاجمی. این روش فشار روی عصب‌های آسیب‌دیده را کاهش داده و بهبود سریع‌تری نسبت به جراحی باز دارد.
• دیسکوژل (DiscoGel): تزریق ژلی خاص به داخل دیسک فتق کرده برای تثبیت و کاهش فشار بر عصب‌ها بدون نیاز به جراحی باز. این روش به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند.
• اوزون‌تراپی (Ozone Therapy): تزریق گاز اوزون به ناحیه دیسک یا مفاصل برای کاهش التهاب، بهبود جریان خون و تسریع بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده. معمولاً در درمان دردهای دیسک و آرتروز مفاصل استفاده می‌شود.
• درمان با امواج شوکی (Shockwave Therapy): استفاده از امواج پرانرژی صوتی برای تحریک بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده و افزایش جریان خون به ناحیه. این روش به ویژه برای دردهای تاندونی و مشکلات عضلانی-اسکلتی مفید است.

4. تحریک الکتریکی

• تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS): استفاده از جریان‌های الکتریکی خفیف برای کاهش درد
• تحریک مغزی عمقی (Deep Brain Stimulation): استفاده از تحریک الکتریکی در نواحی عمقی مغز برای کاهش دردهای مقاوم به درمان
• تحریک نخاعی (Spinal Cord Stimulation): استفاده از الکترودها در ناحیه نخاع برای تغییر سیگنال‌های درد به مغز

5. روش‌های توانبخشی و فیزیوتراپی

• فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی: برای بهبود حرکت، کاهش اسپاسم عضلانی و بهبود وضعیت فیزیکی بیمار
• آب‌درمانی: تمرینات در آب برای کاهش فشار روی مفاصل و بهبود حرکت
• درمان‌های دستی (مانوآل تراپی): ماساژ و تنظیم مفاصل برای کاهش درد و بهبود حرکت
• کایروپراکتیک: تنظیم مهره‌های ستون فقرات برای کاهش درد

6. درمان‌های روانشناختی

• رفتار درمانی شناختی (CBT): برای کمک به بیماران در مدیریت بهتر درد مزمن از طریق تغییرات رفتاری و ذهنی
• تکنیک‌های آرام‌سازی (Relaxation Techniques): مدیتیشن، تنفس عمیق و بیوفیدبک برای کاهش تنش‌های عصبی و عضلانی
• هیپنوتراپی: برای تغییر واکنش‌های ذهنی به درد
• مدیریت استرس: استفاده از تکنیک‌های روانشناسی برای کاهش استرس و تاثیر آن بر درد

7. روش‌های جراحی کم‌تهاجمی و تهاجمی

• کایفوپلاستی و ورتبروپلاستی: ترمیم شکستگی‌های فشاری مهره‌ها با تزریق سیمان استخوانی
• جراحی لیزری دیسک: استفاده از لیزر برای برداشتن دیسک فتق کرده
• آرتروسکوپی مفصل: برای ترمیم یا برداشتن بافت‌های آسیب‌دیده در مفاصل

8. درمان‌های مکمل و جایگزین

• طب سوزنی (Acupuncture): تحریک نقاط خاص در بدن برای کاهش درد
• ماساژ درمانی (Massage Therapy): کاهش تنش عضلانی و بهبود جریان خون
• درمان‌های گیاهی و مکمل‌های غذایی: استفاده از مکمل‌هایی مانند گلوکوزامین، کندرویتین و امگا-۳ برای کاهش درد و التهاب
• تکنیک‌های ذهن‌آگاهی (Mindfulness): تمرینات تمرکز برای کاهش تجربه درد

9. سایر روش‌های پیشرفته

• پمپ داخل نخاعی (Intrathecal Pump): دستگاهی که داروها را مستقیماً به نخاع می‌رساند تا دردهای شدید و مزمن را کاهش دهد
• درمان با پلاسمای غنی از سلول‌های بنیادی (Stem Cell Therapy): استفاده از سلول‌های بنیادی برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده
• نورو مدولاسیون (Neuromodulation): تغییر عملکرد عصب‌ها با تحریک الکتریکی برای کاهش درد

این روش‌های درمانی بسته به نیاز و شرایط بیمار، توسط متخصصان کلینیک درد انتخاب می‌شود تا به مدیریت بهتر درد و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کنند.

خدمات ارائه شده در کلینیک درد

کلینیک‌های درد مجموعه‌ای از خدمات تخصصی را ارائه می‌دهند که شامل موارد زیر است:

• تشخیص و ارزیابی: انجام تست‌های مختلف برای شناسایی منبع و شدت درد.
• درمان‌های دارویی: استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب.
• تزریقات تخصصی: مانند تزریق‌های استروئیدی و بلوک‌های عصبی.
• روش‌های جراحی بسته: شامل نوکلئوتومی، دیسکوژل، PLDD و PDCT.
• فیزیوتراپی: شامل تمرینات و تکنیک‌های مختلف برای بهبود حرکت و کاهش درد.(مانند ورزش های ویلیامز برای کمر)
• روش‌های غیرتهاجمی: مانند اوزون تراپی، تحریک عصب از طریق پوست (TENS) و گرما و سرما درمانی.
• مراقبت‌های ذهنی و روانی: ارائه خدمات روان‌درمانی و تکنیک‌های کاهش استرس.

روش‌های جراحی بسته در کلینیک درد

یکی از مزایای کلینیک‌های درد، ارائه روش‌های جراحی بسته است که کمترین میزان تهاجم را دارند و بهبودی سریع‌تری را برای بیمار فراهم می‌کنند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:

نوکلئوتومی

نوکلئوتومی یک روش جراحی بسته است که برای درمان فتق دیسک کمر استفاده می‌شود. در این روش، بخشی از هسته دیسک که به عصب فشار می‌آورد، با استفاده از ابزارهای خاصی خارج می‌شود.

دیسکوژل

دیسکوژل یک روش غیر جراحی برای درمان فتق دیسک کمر است که در آن ماده‌ای ژل‌مانند به داخل دیسک تزریق می‌شود تا فشار داخلی دیسک کاهش یافته و درد تسکین یابد.

PLDD (عمل جراحی بسته دیسک با لیزر)

PLDD یک روش جراحی بسته است که در آن از لیزر برای کاهش حجم دیسک و تسکین فشار روی عصب‌ها استفاده می‌شود. این روش کم تهاجمی برای بیماران با فتق دیسک کوچک و متوسط مناسب است.

PDCT (دیسک کمر و گردن با پلاسما)

PDCT یک روش نوین است که در آن از انرژی پلاسما برای کاهش حجم دیسک و تسکین فشار استفاده می‌شود. این روش نیز مانند PLDD کم تهاجمی است و نیاز به بستری طولانی ندارد.

مزایای روش‌های جراحی بسته توسط پزشک متخصص درد

روش‌های جراحی بسته نسبت به روش‌های جراحی باز مزایای متعددی دارند:

• کمترین میزان تهاجم: کاهش خطر عفونت و سایر عوارض جراحی.
• بهبودی سریع‌تر: مدت زمان کوتاه‌تری برای بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره.
• بدون نیاز به بستری طولانی: بیشتر این روش‌ها به صورت سرپایی انجام می‌شوند و نیازی به بستری طولانی مدت ندارند.

سخن آخر

کلینیک‌های درد با ارائه خدمات جامع و متنوع، نقش مهمی در مدیریت و کاهش دردهای مزمن و حاد ایفا می‌کنند. از تشخیص دقیق و ارزیابی جامع گرفته تا ارائه روش‌های نوین درمانی مانند اوزون تراپی، PLDD و دیسکوژل، این مراکز به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کنند. با مراجعه به کلینیک‌ درد دکتر حمیدرضا سمیعی نه تنها می‌تواند به کاهش دردهای جسمی کمک کند، بلکه از نظر روانی نیز تأثیرات مثبتی بر جای می‌گذارد و به بیماران کمک می‌کند تا به زندگی عادی خود بازگردند.